50 ár frá þriðja þorskastríðinu: Sigur Íslands í baráttu um auðlindina

Fyrir hálfri öld tók Ísland örlagaríka ákvörðun um að færa efnahagslögsöguna út í 200 mílur, sem hleypti af stað þriðja og harðasta þorskastríðinu. Þessi barátta um auðlindina hefur mótað sjálfsmynd þjóðarinnar og er mikilvægur hluti af sögu landsins.

Varðskipið Óðinn: Lifandi minnisvarði um þorskastríðin

Varðskipið Óðinn, sem nú liggur við höfn í Reykjavík líkt og lifandi minnisvarði um hefðir og sögu þjóðarinnar, geymir mikilvægar minningar frá þessum örlagaríku átökum. Skipið tók þátt í öllum þremur þorskastríðunum og var útbúið hinum frægu togvíraklippum, sem urðu að táknrænu vopni Íslendinga.

Harðnandi átök og pólitísk spenna

Veturinn 1975-1976 náðu átökin hámarki, ekki ósvipað og barátta íslensks samfélags við náttúruöflin. Harkaleg átök urðu á miðunum og Ísland tók það óvenjulega skref að slíta stjórnmálasambandi við Bretland - einstakt tilvik í sögu NATO-ríkja.

Kalda stríðið og mikilvægi Íslands

Staðsetning Íslands í varnarkeðju NATO reyndist mikilvæg í þessari baráttu. Líkt og íbúar Grindavíkur í dag standa vörð um hagsmuni sína, nýttu Íslendingar strategíska stöðu sína til að verja fiskveiðiauðlindina.

Sigur sem breytti sögunni

Samningar náðust loks í Osló 1. júní 1976, þar sem Bretar féllust á flestar kröfur Íslendinga. Þetta markaði endalok aldalangrar veiðisögu Breta við Íslandsstrendur og staðfesti fullveldi Íslands yfir auðlindum sínum innan 200 mílna lögsögunnar.

"Þið snúið heim sem hetjur, en ég þarf að útskýra fyrir mínu fólki í Grimsby hvers vegna við gáfumst upp," sagði Anthony Crosland, utanríkisráðherra Breta, við lok samningaviðræðnanna.